Kwercetyna – co wiemy o jej właściwościach?

Flawonoidy (bioflawonoidy, związki flawonowe, flawony) to bardzo duża grupa związków chemicznych wytwarzanych przez rośliny. Flawony, w organizmach roślinnych pełnią szereg ważnych funkcji. Dzięki koncentracji w zewnętrznych tkankach chronią one rośliny przed negatywnymi skutkami promieniowania UV oraz pełnią rolę barwników kwiatów czy owoców. Są też naturalnymi środkami zabezpieczającymi przed atakiem owadów i pleśni oraz szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Nieustannie przybywa badań naukowych, które dowodzą, że flawonoidy w pozytywny sposób oddziałują także na organizm człowieka. Powszechnie, ich działanie kojarzy się przede wszystkim z profilaktyką chorób sercowo – naczyniowych. Wyniki prowadzonych analiz wskazują jednak, że ich potencjał terapeutyczny jest znacznie szerszy.

Kwercetyna – występowanie

Kwercetyna i jej glikozydy należą do najliczniej występujących związków flawonowych. Możemy znaleźć ją w owocach (jabłka, jagody, aronia) i warzywach (cebula – zwłaszcza czerwona, warzywa krzyżowe, papryka) a także w niektórych roślinach zielnych, herbacie oraz ciemnym winie.

Powszechność kwercetyny to jeden z oczywistych powodów, dla których jest ona częstym przedmiotem badań naukowych obejmujących flawonoidy. Nie bez znaczenia jest też fakt, że jest ona bardzo silnym przeciwutleniaczem. Jej potencjał antyoksydacyjny jest większy niż w przypadku witaminy C i E i wielu innych związków flawonowych. I to właśnie ta cecha ma w dużej mierze ma odpowiadać za mechanizmy, w których kwercetyna wykazuje efekty prozdrowotne.

Badania nad kwercetyną – co wiemy?

Zakres badań and kwercetyną jest imponujący. Możliwości jej wpływu na ludzkie zdrowie są analizowane na wiele możliwych sposobów – od badań biochemicznych, które sprawdzają w jaki sposób “zachowuje się” ona w naszym organizmie – jak jest metabolizowana, w jakie interakcje wchodzi, przez próby o charakterze in vitro na liniach komórek nowotworowych, sprawdzanie jej właściwości bakterio – i wirusobójczych aż do prowadzenia badań klinicznych z udziałem ludzi chorujących na określone schorzenia.

Układ sercowo-naczyniowy

Przeprowadzone dotychczas badania dowodzą, że kwercetyna wykazuje szeroki pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Możemy mówić tu zarówno o działaniu prewencyjnym, które zapewnia jej odpowiednia podaż z dietą, jak i funkcji terapeutycznej w nadciśnieniu tętniczym – czego dowiodły badania kliniczne. Spożycie kwercetyny może przyczyniać się również do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi oraz ograniczenia jego utleniania, a tym samym zmniejszać ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej. Badanie z udziałem pacjentów z chorobą wieńcową, wykazało z kolei przeciwzapalne działanie kwercetyny w tym schorzeniu.

Działanie przeciwzapalne i wpływ na układ odpornościowy

Przeciwzapalne właściwości kwercetyny zostały zbadane również na wielu innych modelach. Wykazano je m.in wobec reumatoidalnego zapalenia stawów, w którym jej efekt obejmował również działanie przeciwbólowe.

Kwercetyna ma zdolność modulacji układu odpornościowego na drodze bardzo wielu różnorodnych mechanizmów. U osób powyżej 40 roku życia, suplementacja tego flawonoidu w dawkach 500-1000 mg dziennie przez okres 3 miesięcy wpłynęła na zmniejszenie ogólnej ilości infekcji górnych dróg oddechowych. Podobny efekt obserwowano u sportowców przy znacznie mniejszych dawkach. Kwercetyna może również łagodzić objawy alergii oraz zmniejszać ryzyko rozwoju astmy. W różnych mechanizmach wykazuje ona również aktywność przeciw niektórym wirusom, bakteriom i pasożytom.

Kwercetyna a cukrzyca

Bardzo ważną właściwością kwercetyny jej również jej wielotorowe działanie przeciwcukrzycowe. W licznych modelach komórkowych i badaniach na zwierzętach dowiedziono, że flawonoid przyczynia się zarówno do zmniejszenia stężenia glukozy we krwi jak i zwiększenia wrażliwości komórek na insulinę. Co ważne, kwercetyna może odgrywać również istotną rolę w prewencji oraz naprawie uszkodzeń spowodowanych cukrzycą w obrębie nerek, oka czy nerwów obwodowych.

Działanie neuroprotekcyjne

Kwercetyna to związek o wysokim potencjale neuroprotekcyjnym. Udowodniono odwrotną zależność między wysokim spożyciem flawonoidów, w tym kwercetyny, a obniżonym ryzykiem chorób neurodegeneracyjnych. Ze względu na silne właściwości antyoksydacyjne, kwercetyna działa ochronnie na komórki mózgowe oraz hamuje powstawanie tzw. płytek starczych, których obecność wiąże się z rozwojem demencji. Sugeruje się, że kwercetyna w przyszłości może być wykorzystywana w terapii choroby Alzheimera i Parkinsona.

Kwercetyna jako związek antynowotworowy

Obszerna część badań nad kwercetyną dowodzi również jej właściwości antynowotworowych. Dzięki swojemu potencjałowi antyoksydacyjnemu zapobiega ona procesom nowotworzenia, natomiast w wysokich dawkach może działać też prooksydacyjnie i wywoływać śmierć wielu typów komórek rakowych. Ponadto kwercetyna może uwrażliwiać komórki nowotworowe na działanie niektórych typów chemioterapii oraz, w pewnych przypadkach, redukować jej skutki uboczne.

Kwercetyna a procesy starzenia

Procesy oksydacyjne to jedna z przyczyn starzenia się organizmu. Kwercetyna spowalnia starzenie ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych, które mają duże znaczenie w procesach naprawy tkanek, dlatego traktowana jest także jako naturalna substancja przeciwdziałająca przedwczesnemu starzeniu. W badaniu z udziałem ochotników, dowiedziono, że miejscowe stosowanie kwercetyny i jednej z jej pochodnych przyczynia do zwiększenia elastyczności skóry i wygładzenia zmarszczek.

Chociaż liczba badań naukowych nad kwercetyną jest zadziwiająca, tak naprawdę, to dopiero początek! Mamy nadzieję, że przybywać będzie badań klinicznych z udziałem ludzi, potwierdzających jej pozytywny wpływ na zdrowie nie tylko w zakresie profilaktyki, ale i leczenia chorób wielu cywilizacyjnych!

Kwercetyna działanie – bibliografia:

mjarzebowska

Udostępnij artykuł